В Грузии сегодня отмечают День родного языка. Этот день был учрежден в память событий 14 апреля 1978 года – когда 37 лет назад в Тбилиси состоялись массовые выступления в защиту родного языка, благодаря которым в Конституции Грузинской ССР грузинский язык сохранил статус государственного.
Президент Грузии Георгий Маргвелашвили поздравил население страны с Днем родного языка и заявил об обязанностях нынешнего поколения: «Сегодня один из самых важных дней в новейшей истории Грузии», — отметил он, выразив благодарность всем тем, кто боролся за сохранение статуса грузинского языка.
«Сегодня наше поколение обязано восстановить особое место грузинского языка, как имеющего один из древнейших, уникальных и красивейших алфавитов, а также способствовать его изучению каждым гражданином, и укрепить его статус как государственного языка», — говорится в заявлении на странице Маргвелашвили в социальной .
По словам президента, он принимал участие в акции в защиту грузинского языка в 1978 году: «Лично для меня это был один из незабываемых моментов в жизни и определяющее впечатление — первая политическая акция, к которой я присоединился вместе с одноклассниками», — написал Маргвелашвили.
С 1801 года, после присоединения Грузии к Российской империи, грузинский язык был лишен статуса государственного. До 60-х годов XIX века во всех учебных заведениях Грузии, в том числе духовных училищах, обучение велось на русском языке. И только после объявления независимости Грузии в 1918 году грузинскому языку вернули статус государственного, а конституционно этот статус был закреплен только в 1936 году советской Конституцией.
საქართველოს პრეზიდენტი მოქალაქეებს დედა ენის დღეს ულოცავს
1978 წლის 14 აპრილი ჩვენ უახლოეს ისტორიაში ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი თარიღია.
როდესაც საბჭოთა ხელისუფლებამ ეროვნული ენებისთვის სახელმწიფო ენის სტატუსის ჩამორთმევა გადაწყვიტა, თბილისში, რუსთაველის გამზირზე გამოსული ათასობით ადამიანი წინ აღუდგა ამ განზრახვას. მათ უდიდეს ნაწილს ახალგაზრდობა შეადგენდა.
იმ სულისკვეთებისა და მუხტის დასახასიათებლად, რაც მაშინ მთლიანად საქართველოში ტრიალებდა, საკმარისია ვთქვათ, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც ავტორიტარული ხელისუფლება იძულებული გახდა ხალხისათვის დაეთმო.
საბჭოეთის ისტორიაში პირველმა მშვიდობიანმა საპროტესტო დემონსტრაციამ არა მხოლოდ ქართულს შეუნარჩუნა სახელმწიფო ენის სტატუსი, არამედ მთლიანად ბოლშევიკური იმპერიისთვის იქცა გარდამტეხ მოვლენად. სწორედ ამ დღემ მისცა პირველი ბიძგი ოთხმოციან წლებში ეროვნული მოძრაობის აღმავლობასაც.
ქართული ენის დაცვა ხომ ამავდროულად იმ სახელმწიფოს აღდგენისკენ სწრაფვა იყო, რომლის ხსოვნასა და იდეასაც თითოეული ქართველი გულით ატარებდა, რომლის თავისუფალ მოქალაქეებსაც დღეს ჩვენ ყველანი წარმოვადგენთ.
და თუმცა ჩვენ მშობლიურ ენას მსგავსი საფრთხე აღარასდროს დაემუქრება, პასუხისმგებლობა მის წინაშე განუწყვეტლივ გვაკისრია — რათა აღვუდგინოთ მისი განსაკუთრებული ადგილი მსოფლიო ცივილიზაციაში, ყველა ჩვენს თანამოქალაქეს ხელი შევუწყოთ ქართულის შესწავლაში და ამით განვამტკიცოთ მისი სახელმწიფო სტატუსი.